Ελάτε να ταξιδέψουμε με ένα βιβλίο ……

Η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου, την ημέρα γέννησης του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, του φημισμένου παραμυθά από τη Δανία. Καθιερώθηκε ως τέτοια το 1966 από τη Διεθνή Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα (InternationalBoardonBooksforYoungPeople – IBBY).

Κάθε χρόνο ένα διαφορετικό εθνικό τμήμα της οργάνωσης αυτής αναλαμβάνει την ευθύνη ετοιμασίας ενός μηνύματος και μιας αφίσας για τον εορτασμό, τα οποία φυσικά διανέμονται σε όλο τον κόσμο τονίζοντας την αξία των βιβλίων και της ανάγνωσης και ενθαρρύνοντας τη διεθνή συνεργασία για την ανάπτυξη και διάδοση της λογοτεχνίας για παιδιά και νέους.

Τη φετινή χρονιά 2021 είναι η σειρά του εθνικού τμήματος των ΗΠΑ, για την προετοιμασία του ανάλογου υλικού. Έτσι η σύνταξη του κειμένου ανατέθηκε στην Αμερικανίδα ποιήτρια MargaritaEngle. Είναι γεννημένη στο Λος Άντζελες από Αμερικανό πατέρα και Κουβανή μητέρα. Έχει τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας καθώς και με πλήθος διακρίσεων.

Την απόδοση του μηνύματος στα ελληνικά έκανε για λογαριασμό του Ελληνικού Τμήματος της IBBY, γνωστό ως Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, η συνεργάτρια του τμήματος, συγγραφέας παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας και πολυβραβευμένη Λότη Πέτροβιτς- Ανδρουτσοπούλου.

Το μήνυμα αναφέρει:

 Η Μουσική των Λέξεων

Όταν διαβάζουμε, το μυαλό μας βγάζει φτερά.

Όταν γράφουμε, τα δάχτυλά μας τραγουδούν.

Οι λέξεις είναι ήχοι από τύμπανα και φλάουτα στη σελίδα,

καλλίφωνα πουλιά που πετούν ψηλά, ελέφαντες που σαλπίζουν,

ποτάμια που κυλούν, καταρράκτες που ξεχύνονται,

πεταλούδες που στροβιλίζονται ψηλά στον αέρα!

Οι λέξεις μας καλούν να χορέψουμε –ρυθμούς, στίχους,

χτυποκάρδια, παλιές ιστορίες και νέες,

φανταστικές και αληθινές.

Είτε είσαι στο σπίτι ασφαλής

ή τρέχεις να περάσεις τα σύνορα για μια άλλη χώρα

και μια ξένη γλώσσα, οι ιστορίες και τα ποιήματα σου ανήκουν.

Όταν μοιραζόμαστε λέξεις, οι φωνές μας

γίνονται η μουσική του μέλλοντος,

ειρήνη, χαρά και φιλία, μια μελωδία ελπίδας.

Margarita Engle

(Απόδοση: Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου)

Η αφίσα φιλοτεχνήθηκε από τον RogerMello, που γεννήθηκε στη Βραζιλία το 1965. Είναι επίσης πολυβραβευμένος σε διάφορες χώρες, ενώ έχει τιμηθεί και με το βραβείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν εικονογράφησης το 2014. Μάλιστα στην αφίσα σχεδίασε ο ίδιος στα ελληνικά κάποιες από τις χειρογραφές που αποτελούν μέρος του εικαστικού. Η εκτύπωση και διανομή της αφίσας έγινε από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού.

Σε όλες τις χώρες τα παιδιά, οι συγγραφείς, οι εικονογράφοι, οι μεταφραστές, οι βιβλιοθηκάριοι, οι εκδότες και οι εκπαιδευτικοί γιορτάζουν την παγκόσμια αυτή ημέρα με διάφορες εκδηλώσεις σε σχολεία, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία, πλατείες και άλλους χώρους δείχνοντας έτσι την αγάπη και το ενδιαφέρον τους για τα βιβλία και το διάβασμα. Για αυτό το Ελληνικό Τμήμα της IBBY, Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, παροτρύνει όλους τους φορείς, που ενδιαφέρονται για τα παιδιά αλλά και για τα βιβλία, να συμβάλουν στον εορτασμό αυτής της ημέρας. Για να καλλιεργηθεί και να αναπτυχθεί από τη μικρή ηλικία η φιλαναγνωσία ως πολύτιμη βοήθεια στη ζωή των ανθρώπων.

 

Χανς Κρίστιαν Άντερσεν

Γεννήθηκε στις 2 Απριλίου 1805 στο Όντενσε της Δανίας. Προερχόταν από πάμφτωχη οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης, πέθανε νωρίς αφήνοντάς τον ορφανό στα έντεκα χρόνια του. Έκανε διάφορες δουλειές, για να βοηθήσει και τη μητέρα του, που ήταν πλύστρα.

Ήταν ένα περίεργο παιδί με εξαιρετική φαντασία και ευφυΐα. Έφτιαχνε κούκλες κι έπαιζε κουκλοθέατρο με έργα του Σαίξπηρ, τα οποία θυμόταν άνετα απέξω. Αγαπούσε το θέατρο και τη μουσική, όμως δεν μπόρεσε να κάνει κάτι με αυτά.

Γράφει το πρώτο του βιβλίο το 1822 που περνά μάλλον απαρατήρητο. Το 1829 γράφει μια ιστορία φαντασίας με τίτλο: “Περίπατος από το κανάλι του Χόλμενς στο ανατολικό σημείο του νησιού Άμαγκερ” με μεγάλη επιτυχία. Ακολουθούν κι άλλα έργα του, ενώ το 1835 δημοσιεύει τα πρώτα του “Παραμύθια για παιδιά”. Γράφει συνολικά 168 ως το 1872 με πιο γνωστά: 
“Τα κόκκινα παπούτσια”, “Η πριγκίπισσα και το μπιζέλι”, “Η βασίλισσα του χιονιού”, “Το ασχημόπαπο”, “Το μολυβένιο στρατιωτάκι”, “Το μικρό έλατο”, “Η μικρή γοργόνα”, “Τα καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα”, “Το κοριτσάκι με τα σπίρτα”, “Η Τοσοδούλα”. Έχουν μεταφραστεί σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου.

Στα έργα του απεικονίζει τη ρεαλιστική και σύγχρονή του ζωή, αυτή της μικροαστικής τάξης των πόλεων. Χαρακτηρίζονται από δράση, χιούμορ και λεπτή σάτιρα. Επίσης εκεί εμφανίζεται ξεκάθαρα το δημοκρατικό στοιχείο. Οι κυριότεροι ήρωές του είναι φτωχοί και αδικημένοι, με ασυνήθιστα ψυχικά χαρίσματα: ευγένεια, ταλέντο, μεγαλοψυχία. Τα έργα του διαπνέονται από γλυκιά μελαγχολία, συγκίνηση και ειλικρίνεια. Άλλα είναι αισιόδοξα κι άλλα απαισιόδοξα με λυπητερό τέλος. Έγραψε επίσης και ποιήματα, θεατρικά έργα, διηγήματα, μυθιστορήματα. Διακρίθηκε και στην ταξιδιωτική λογοτεχνία. Από το 1833 ως το 1857 πραγματοποίησε 29 ταξίδια σε Ευρώπη, Ασία και Αφρική. Μάλιστα επισκέφτηκε και την Ελλάδα το Μάρτιο του 1841 και τα σχετικά με τη διαμονή του στην Αθήνα τα αφηγήθηκε στο οδοιπορικό του με τίτλο: “Το παζάρι ενός ποιητή” (Στα ελληνικά “Οδοιπορικό στην Ελλάδα” εκδ. Εστία).

Την Άνοιξη του 1872 ο Άντερσεν έπεσε από το κρεβάτι του και χτύπησε σοβαρά. Δεν ξανάγινε ποτέ τελείως καλά και στις 4 Αυγούστου 1875 πέθανε.

________________

Ο γνωστός συγγραφέας παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας, ο κ. Βαγγέλης Ηλιόπουλος, συγγραφέας της γνωστής σειράς βιβλίων με ήρωα τον Τριγωνοψαρούλη, γράφει:

Επίσης, το 1992, ο Γάλλος συγγραφέας Ντανιέλ Πενάκ πρότεινε έναν δεκάλογο για τα “Δικαιώματα του (μικρού) Αναγνώστη”, που είναι ο εξής:

Αγαπητοί μαθητές, η μαγεία ενός λογοτεχνικού βιβλίου έχει τη δύναμη να σας παρασύρει σε μέρη φανταστικά, όμορφα, περίεργα, μακρινά ή κοντινά, στον εσωτερικό σας κόσμο ή σε ξένο πλανήτη! Έχει τη δύναμη να μιλά μόνο σε σας. Έχει και την υπομονή να σας περιμένει. Και ποτέ δε σας κουράζει! Το μόνο που ζητά είναι ενδιαφέρον, τα άλλα τα αναλαμβάνει το ίδιο.

Ανοίξτε, λοιπόν, ένα παράθυρο στον υπέροχο κόσμο της περιπέτειας και πετάξτε με τα φτερά της φαντασίας! Μια καλή ευκαιρία για αυτό είναι η σημερινή ημέρα, ημέρα αφιερωμένη στον πιο πιστό μας φίλο, το βιβλίο.

 

«Ο Ύμνος του Βιβλίου» του Ευγένιου Τριβιζά

Πες μου κάτι, τι αξίζει πιο πολύ από φλουριά;
Πες μου κάτι, τι χαρίζει γέλιο, κέφι και χαρά;

Έλα, πες μου τι γεμίζει παρηγόρια την καρδιά;
Έλα, πες μου, τι σκορπίζει την πιο μαύρη συννεφιά;

Έλα, πες μου, τι ‘ναι εκείνο που με κάνει και δακρύζω,
Που με κάνει να γελάω, που με κάνει να ελπίζω;

Έλα, πες μου, τι ‘ναι εκείνο που με κάνει να γιορτάζω,
Που με κάνει να πετάω, στα ουράνια να καλπάζω;

Ένα βιβλίο! Ένα βιβλίο!
Ένα βιβλίο που μαγεύει, όνειρα στο νου φυτεύει
Και στο ταξίδι της ζωής, πιστά μας συντροφεύει!

Ευγένιος Τριβιζάς

 

Το μικρό αυτό αφιέρωμα επιμελήθηκε η κ. Γαλανοπούλου Μαρία, φιλόλογος 1^ου Γυμνασίου.

ΠΗΓΕΣ-ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ: Βικιπαίδεια, Σαν σήμερα, Ημερήσια Κουκουβάγια, Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου,  MaxMag.