17-18 Παγκόσμια ημέρα Ποίησης
Μάρτιος 2018
21η Μαρτίου: Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης
Πρόκειται για μια μέρα με ιδιαίτερη βαρύτητα, αφού είναι αφιερωμένη σε παγκόσμιο επίπεδο σε πολλά θέματα. Έτσι η συγκεκριμένη ημέρα είναι Παγκόσμια κατά του ρατσισμού, για το σύνδρομο Down, του ύπνου, της δασοπονίας, της οικιακής οικονομίας, διεθνής ημέρα της γης, του κουκλοθεάτρου, των μονογονεϊκών οικογενειών και βέβαια Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης.
Για την ιστορία η καθιέρωσή της ως Ημέρα Ποίησης έχει την αρχική της έμπνευση στον ποιητή Μιχαήλ Μήτρα. Αυτός το φθινόπωρο του 1997 πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέων να υιοθετηθεί ο εορτασμός της Ημέρας Ποίησης και στην Ελλάδα, κάτι που συνέβαινε και σε άλλες χώρες, και να οριστεί μάλιστα συγκεκριμένη μέρα για αυτήν. Η εισήγησή του έφτασε με επιστολή στα χέρια του ποιητή Κώστα Στεργιόπουλο, τότε προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων. Η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου ήταν αυτή που πρότεινε ως ημέρα εορτασμού την 21η Μαρτίου κι αυτό γιατί κατά την ημέρα αυτή συντελείται η εαρινή ισημερία, ο ερχομός της Άνοιξης, της αναγέννησης της ζωής. Το 1999 ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, πρέσβης της Ελλάδας στην UNESKO, εισηγήθηκε στο εκτελεστικό συμβούλιο του οργανισμού η 21η Μαρτίου να ανακηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Έτσι και έγινε.
Αυτός που ασχολείται με την ποίηση λέγεται ποιητής. Η λέξη προέρχεται από την αρχαία λέξη ποιέω-ω. Χρησιμοποιεί το λόγο κατά τέτοιο τρόπο , ώστε το τελικό αποτέλεσμα να έχει διακριτή διαφορά από το πεζογραφικό κείμενο. Η ύπαρξη ποιητών είναι από τότε που ο άνθρωπος αντιλήφθηκε την ικανότητα του λόγου. Οι ανθρωπολόγοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι στις πρωτόγονες κοινωνίες ο ρόλος του ποιητή πρέπει να ήταν ιδιαίτερα τιμητικός συνδεόμενος άμεσα με το ρόλο του δασκάλου. Η ποίηση είναι τέχνη, η τέχνη του Λόγου. Δεν υπάρχει ένας μοναδικός, καθολικός ορισμός για αυτήν, αφού καθένας από τους λογοτέχνες κι όχι μόνο έχει καταθέσει τη δική του άποψη για αυτήν.
Η ποίηση είναι ανθρώπινη ανάγκη, τη χρειάζεται η ψυχή μας, γιατί είναι στη φύση μας κι αυτή η μορφή του λόγου, κι αυτός ο τρόπος επικοινωνίας τόσο με τον εσωτερικό μας κόσμο όσο και με αυτόν που μας περιβάλλει. Και περισσότερο σήμερα που ο κόσμος ο οποίος μας περιβάλλει δεν είναι και τόσο όμορφος και ¨ ηθικά πλασμένος ¨. Που η ζωή μας κατακλύζεται από την ασχήμια, το φόβο, το κακό, την ύλη, την έλλειψη αξιών και πιο πολύ ανθρώπινων κι όχι τόσο προσωπικών οραμάτων. Σήμερα λοιπόν ίσως θα πρέπει η ποίηση αλλά και οι ίδιοι οι ποιητές να επαναπροσδιορίσουν τον κοινωνικό τους ρόλο και να δώσουν δυναμικά το παρόν και το στίγμα τους με μια ποίηση τέτοια που να μπορεί να φωτίζει δρόμους, να καθοδηγεί ψυχές να τροφοδοτεί το πάθος και τη σκέψη όλων μας, να καθαρίζει βλέμματα και καρδιές, ώστε να μπορούμε να αντισταθούμε, να μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά στο αύριο που μας αξίζει. Κι όπως λέει ο ποιητής PaulEluard : “Ποιητής δεν είναι ο εμπνευσμένος, είναι εκείνος που εμπνέει”. Ή όπως λέει ο ποιητής μας Νικηφόρος Βρεττάκος :
«Ο ποιητής είναι το πνεύμα της γης
που σηκώνεται όταν γίνεται σκότος
και λάμπει όπως ένα κομμάτι αστραπής
σε μεγάλο ύψος τη νύχτα».
Ή επίσης ο Μ. Αναγνωστάκης :
«Κι ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει.
Όμως εγώ δεν παραδέχτηκα την ήττα.
Όρθιος και μόνος σαν και πρώτα περιμένω».
Ή και ο Γ. Σεφέρης :
« Λίγο ακόμα θα ιδούμε τις αμυγδαλιές να ανθίζουν
τα μάρμαρα να λάμπουν στον ήλιο
τη θάλασσα να κυματίζει λίγο ακόμα,
να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα».
Και τέλος ο Γ. Ρίτσος :
« Ανάβω στίχους για να ξορκίσω το κακό
που πλάκωσε τη χώρα».
Για αυτό διαβάστε ποίηση. Βάλτε κι αυτό το “ όπλο ” στη ζωή σας κι ακόμα καλύτερα γράψτε τα στιχάκια σας, γράψτε τις στροφές σας, δημιουργήστε τα ποιήματά σας. Και ποιος ξέρει, σε μερικά χρόνια κάποιος από εσάς να γίνει μέγας και τρανός ποιητής. Εμείς πάντως σας το ευχόμαστε!
Στη συνέχεια ακολουθούν αρχικά κάποιες σκέψεις για την ποίηση και τους ποιητές από σημαντικούς Έλληνες και ξένους λογοτέχνες και όχι μόνο, ενώ μετά μπορείτε να διαβάσετε ποιήματα που έχουν επιλέξει συμμαθητές σας από την τρίτη γυμνασίου θέλοντας να τιμήσουν την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Καλή ανάγνωση, καλή ποιητική απόλαυση!
Γαλανοπούλου Μαρία, φιλόλογος
Σκέψεις για την ποίηση και τους ποιητές
«Αλέξανδρος την Ιλιάδα αρετής εφόδιον ενόμιζε». Πλούταρχος, ιστορικός (47-120 π.Χ.)
«Ευφυούς η ποιητική εστίν ή μανικού».
«Φιλοσοφώτερον και σπουδαιότερον ποίησις ιστορίας εστίν. Η μεν γαρ ποίη-σις μάλλον τα καθόλου, η δε ιστορία τα καθ’ έκαστα λέγει». Αριστοτέλης, φιλόσοφος (384-322 π.Χ.)
« Δεν άργησα να αντιληφθώ ότι και για τους ποιητές ισχύει αυτό εδώ, ότι δηλαδή δε δημιουργούν με τη σοφία, αλλά με κάποιο φυσικό χάρισμα, με κάποια έμπνευση ανάλογη, αλλά δε γνωρίζουν τίποτε για αυτά που λένε».
( Απολογία Σωκράτους.)
« Η νύχτα πάντα πίσω από τις σελίδες μου. Για αυτό και λάμπουνε τόσο πολύ τα γράμματά μου». Γ. Ρίτσος, βραβείο Λένιν, 1975 -1976 )
« Η ποίηση δεν ανήκει σ’ αυτούς που τη γράφουν, αλλά σε κείνους που την έχουν ανάγκη». Πάμπλο Νερούντα (1904-1973)
« Το καλύτερο είναι η σιωπή. Το αμέσως καλύτερο είναι η αγάπη, η ποίηση, το τραγούδι». Όσσο, Ινδός φιλόσοφος (1931-1990)
« Σχεδόν φοβάμαι να αγγίξω την Οδύσσεια, τόσο καταπιεστικά αφόρητη είναι η ομορφιά της». Ιμπν Χαλντούν, Άραβας ιστορικός και σοφός (1332-1406)
«Μόνο μπορεί να μείνουνε κατόπιν μας οι στίχοι,
Δέκα μονάχα στίχοι μας να μείνουνε, καθώς
τα περιστέρια που σκορπούν οι ναυαγοί στην τύχη,
κι όταν φέρουν το μήνυμα δεν είναι πια καιρός». Κ. Καρυωτάκης (1896-1928)
« Θυμάμαι παιδί που έγραψα κάποτε τον πρώτο μου στίχο. Από τότε ξέρω ότι δεν θα πεθάνω ποτέ- αλλά θα πεθαίνω κάθε μέρα». Τάσος Λειβαδίτης (1922-1988)
«Τούτοι οι στίχοι ο λαός μου και τα σπίτια του». Μάνος Ελευθερίου (1938)
« Θα όριζα εν συντομία την ποίηση σαν την ρυθμική δημιουργία της ομορφιάς». EdgarAllanPoe, συγγραφέας (1809-1849)
« Δεν έχω γράψει ποιήματα/ δεν έχω γράψει ποιήματα
Μόνο σταυρούς/ σε μνήματα/ καρφώνω». Μίλτος Σαχτούρης (1919-2005)
«Κάποτε συλλογίζομαι πως τούτα εδώ που γράφω δεν είναι άλλο παρά εικόνες που κεντούν στο δέρμα τους φυλακισμένοι ή πελαγίσιοι». Γ. Σεφέρης, βραβείο Νόμπελ 1963 (1900-1971)
« Όταν διαβάζουμε ένα καλό ποίημα, φανταζόμαστε πως κι εμείς θα μπορούσαμε να το έχουμε γράψει, πως το ποίημα προ-υπήρχε μέσα μας».
«Ποίηση είναι η αναπάντεχη χρήση της γλώσσας». Λουίς Μπόρχες (1899-1986)
« Αν ζει, αν υπάρχει ακόμα ποίηση, τούτο το χρωστάμε σε κείνη τη σημαντική, την ταπεινή ρωγμή που λησμόνησαν οι θεοί στο ασφαλισμένο παράθυρο της σιγουριάς και της άμυνας των ανθρώπων». Τάκης Σινόπουλος
(1917-1981)
« Νομίζω ότι η καλύτερη επικοινωνία με την ποίηση είναι να διαβάζουμε τα ποιήματα στο σπίτι μας, με το μάτι, και σε ώρα που νιώθουμε την ανάγκη». Ντίνος Χριστιανόπουλος (1931)
«Κείνο που σου προσάπτουνε τα χελιδόνια είναι η άνοιξη που δεν έφερες». Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996)
« Η ποίηση είναι/ εκείνος ο εαυτός μας/ που δεν κοιμάται ποτέ». Γιώργος Σαραντάρης (1908-1941)
« Οι ποιητές είναι άνθρωποι που μπορούν ακόμα να βλέπουν τον κόσμο με τα μάτια ενός παιδιού». AlphoneDaudet, Γάλλος συγγραφέας (1840-1897)
« Μια πόρτα ανοικτή, για την οποία αιώνες τώρα/ φτιάχνονται ατέλειωτες αρμαθιές αντικλείδια». Γιώργης Παυλόπουλος (1924-2008)
« Η ποίηση είναι ένα αίνιγμα από συνηθισμένα λόγια». Τάσος Λειβαδίτης (1922-1988)
« Δοκιμές, εν φαντασία και λόγω, νάρκης του άλγους». Κ. Καβάφης (1868-1933)
« Φαίνεται όμως πως θαύματα δεν κάμνουν μόνο διάβολοι και θεοί. Θαύματα κάνει κι η ποίηση, όταν πράγματι είναι ποίηση». Γιώργος Βαφόπουλος (1903-1996)
« Τι νομίζεις, λοιπόν/ κατά βάθος η ποίηση/ είναι μια ανθρώπινη καρδιά/ φορτωμένη όλο τον κόσμο». Νικηφόρος Βρεττάκος (1912-1991)
« Αν θέλεις να εκνευρίσεις έναν ποιητή, εξήγησε την ποίησή του». NassimNicholasTaleb (1960)
« Τα φάρμακά σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως, που κάμνουνε- για λίγο-να μην νιώθεται η πληγή». Κ. Καβάφης (1868-1933)
« Κρατήστε αυτόν τον ήλιο, τις βροντές, την καταιγίδα, μέχρι να τα σημειώσω κάπου». Γουίλιαμ Σαίξπηρ (1564-1616)
« Αν κάποιος μάθει καλά ελληνικά, μπορεί να βρει σχεδόν ολόκληρη την ποίηση στον Όμηρο». Έζρα Πάουντ (1885-1972)
« Ποίηση είναι όταν ένα συναίσθημα έχει βρει τη σκέψη του και η σκέψη έχει βρει τις λέξεις». RobertFrost (1874-1963)
« Η αυθεντική ποίηση μπορεί να αρέσει, προτού γίνει κατανοητή»
« το αίμα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας είναι λατινικό και ελληνικό, όχι σαν δύο κυκλοφοριακά συστήματα αλλά σαν ένα, διότι μέσω της Ρώμης θα ιχνηλατήσουμε την ελληνική καταγωγή μας». T. S. ElliotΝόμπελ 1948
(1888-1965)
« Η ποίηση είναι ένα ταξίδι/ Σε άγνωστη χώρα./ Η ποίηση είναι ταυτόσημη/ Με την παραγωγή ραδίου./ Για μια και μόνο λέξη/ Λιώνεις χιλιάδες τόνους/ Γλωσσικό μετάλλευμα». Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι (1893-1930)
« Η ποίηση είναι το άλλο πρόσωπο της υπερηφάνειας» Οδυσσέας Ελύτης,
Βραβείο Νόμπελ 1979 (1011-1996)
« Όπου κι αν με πήγαν οι θεωρίες μου, βρήκα ότι ένας ποιητής ήδη είχε πάει εκεί». Σίγμουντ Φρόυντ, ψυχολόγος-ψυχαναλυτής (1856-1939)
« Είμαι πολεμιστής, έτσι ώστε ο γιος μου να μπορέσει να γίνει έμπορος, έτσι ώστε ο γιος του να μπορέσει να γίνει Π ο ι η τ ή ς». JohnQuincyAdams, Αμερικανός Πρόεδρος (1767-1848)
« Η ποίηση έχει τις ρίζες του στην ανθρώπινη ανάσα». Γιώργος Σεφέρης, Βραβείο Νόμπελ 1963 (1900-1971)
Θα ακολουθήσουν οι:
ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ
“Στον Νίκο Ε… 1949” – Μ.Αναγνωστάκης (από τη μαθήτρια Μαρία Φούντα)
Ο ήλιος του απογεύματος – Κωνσταντίνος Καβάφης (από το μαθητή Δημήτρη Τσαρπαλή)
Ιθάκη – Κωνσταντίνος Καβάφης (από το μαθητή Κων/νο Διονύση Δεληγεωργόπουλο
Φωνές – Κωνσταντίνος Καβάφης (από το μαθητή Γιάννη Αγγελόπουλο)
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος – Τάσος Λειβαδίτης (από τη μαθήτρια Σωτηρία Δημητρίου)
Γιατί βαθιά μου δόξασα – Άγγελος Σικελιανός (από το μαθητή Χάρη Τριανταφύλλου)
Όσο μπορείς – Κωνσταντίνος Καβάφης (από το μαθητή Θανάση Ψυχογιάννη)
Κεριά – Κωνσταντίνος Καβάφης (από το μαθητή Δημήτρη Φωτογιαννόπουλο)
KURO SIWΟ – Νίκος Καββαδίας (από το μαθητή Γιάννη Βάγια)
Άρνηση – Γιώργος Σεφέρης (από τη μαθήτρια Εσμεράλντα Γιάχαϊ)
Κεριά – Κωνσταντίνος Καβάφης (από το μαθητή Άγγελο Βάγια)
Λίγο ακόμα – Γιώργος Σεφέρης – (από το μαθητή Χαράλαμπο Δεληγεωργόπουλο)
Ο ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ – Κική Δημουλά (από τη μαθήτρια Χαρά Δημοπούλου)
ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ – Διονύσιος Σολωμός (από το μαθητή Λευτέρη Ασπρούκο)
Επιτύμβιον – Μανόλης Αναγνωστάκης (από το μαθητή Χρύσανθο Χρυσανθόπουλο)
Μαραμπού – Νίκος Καββαδίας (από τη μαθήτρια Έφη Τζιώτη)
