17-18 Εργασία στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ΄ Γυμνασίου

Οι μαθητές του Γ5 τμήματος του 1ου Γυμνασίου Αιγίου μαζί με την καθηγήτριά μας κ. Γαλανοπούλου Μαρία, φιλόλογο του τμήματος, συναποφασίσαμε στα πλαίσια παρουσίασης project για το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και ακολουθώντας τον νέο αναγνωστικό τρόπο προσέγγισης των κειμένων να ασχοληθούμε ο/η καθένας /καθεμιά από εμάς με την ανάγνωση και παρουσίαση βιβλίων/κειμένων- πεζογραφημάτων- αντιπροσωπευτικών της Νέας Αθηναϊκής Σχολής (1880-1922). Με τη συγκεκριμένη λογοτεχνική εποχή ασχοληθήκαμε στο σχολείο μελετώντας τη τόσο θεωρητικά όσο και μέσα από ερμηνεία αποσπασμάτων διάφορων εκπροσώπων της. Μετά τη σχετική κι απαραίτητη συζήτηση κι αφού δόθηκαν οδηγίες για τη σύνταξη της βιβλιοπαρουσίασης, ο/η κάθε μαθητής/τρια επέλεξε τον τίτλο του έργου με τον οποίο ασχολήθηκε. Στη συνέχεια παρατίθεται μια συνοπτική παρουσίαση της εν λόγω λογοτεχνικής σχολής κι ακολουθούν οι βιβλιοπαρουσιάσεις μας. Καλή ανάγνωση!!

 

 

Η Νέα Αθηναϊκή Σχολή – Η Γενιά του 1880

ΠΟΙΗΣΗ ( 1880 – 1922 )

Γύρω στα 1860 ένας καινούριος αέρας άρχισε να φυσά στα λογοτεχνικά πράγματα, που σιγά σιγά κατάφερε να διαλύσει με την ορμή του το ως τότε ρομαντικό κατεστημένο.Το σύνθημα ήρθε από τη Γαλλία, ενώ στην Ελλάδα ποιητές όπως Παλαμάς, Δροσίνης, Καμπάς, Πολέμης, Μαβίλης, Γρυπάρης κι άλλοι αισθητοποίησαν την ανάγκη αλλαγής γράφοντας με απλότητα και χάρη, πάντως μακριά από θρήνους, στόμφο και μελαγχολία, στηριζόμενοι στο δημοτικό τραγούδι (παραδοσιακή ποίηση ), από το οποίο αντλούν μοτίβα του, τον ανθρωπομορφισμό του και τη φυσιολατρεία του, αλλά και στη Λαογραφία, τη νέα επιστήμη που ανέπτυξε ο Ν. Πολίτης.

Έτσι ο ρομαντισμός παραχωρεί τη θέση του στον παρνασσισμό και μαζί του η ποίηση προτιμά την απάθεια και την αντικειμενικότητα, ενώ παράλληλα αναζητά διέξοδο μέσα από τα καινούργια επιτεύγματα της επιστήμης, καθώς και των μεθόδων της: παρατήρηση και πείραμα. Μια βαθειά ελληνικότητα και αρχαιολατρεία χαρακτηρίζει τα έργα των παρνασσικών. Άλλο χαρακτηριστικό του ρεύματος αυτού είναι η επιμέλεια του ύφους και η μορφική τελειότητα. Επίσης η πίστη στην αυτονομία της τέχνης και η διακήρυξη του δόγματος :L` art pour l` art, η τέχνη για την τέχνη (Αισθητισμός), που διαχωρίζει την ποίηση από την ηθική και τη χρησιμότητα. Τέλος άλλο χαρακτηριστικό του παρνασσισμού είναι η ακριβολογία, η κάθε λέξη έχει τη θέση της, και η φράση έχει μια θαυμαστή πληρότητα.

Περίπου το 1898 έχουμε την εμφάνιση στην Ελλάδα μιας άλλης ποιητικής τάσης, του συμβολισμού, που πήρε τη θέση του παρνασσισμού. Ο συμβολισμός ( επίσης από τη Γαλλία ) έχει ως χαρακτηριστικά: να πλησιάζει την ποίηση στη μουσική, να ενδιαφέρεται για τη μουσικότητα και την ηχητική αρμονία του στίχου και να αδιαφορεί για την τελειότητά του. Αποθεώνει το αφηρημένο του στίχου, προτιμά να εκφράζεται με ελεύθερο στίχο, χωρίς τις δεσμεύσεις της ομοιοκαταληξίας ή των ποιημάτων με σταθερή μορφή. Ποιητές που ακολούθησαν αυτή την τάση είναι: Παλαμάς, Καμπύσης, Χατζόπουλος, Μαλακάσης, Θεοτόκης, Πορφύρας.

Την εποχή αυτή στην ποίηση εμφανίζονται λογοτέχνες πολύ σημαντικοί που ακολουθούν προσωπική πορεία, χωρίς να εντάσσονται σε μια συγκεκριμένη σχολή. Τέτοιοι είναι : Κ.Π. Καβάφης, Άγγελος Σικελιανός, Κώστας Βάρναλης.

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Ο χαρακτήρας της πεζογραφίας μετά το 1880 είναι ηθογραφικός. Κι εδώ συνέβαλε η ανάπτυξη της Λαογραφίας και ο Νικόλαος Πολίτης. Τα θέματα των διηγημάτων αφορούν την ελληνική ύπαιθρο, ήθη, έθιμα αλλά και χαρακτηριστικούς ανθρώπινους τύπους. Στην αρχή όλα ποτισμένα με την αγνότητα και την αθωότητα γρήγορα όμως και χάρη στον Παπαδιαμάντη και τον Καρκαβίτσα δοσμένα με ένα ρεαλισμό που αποδίδει αντικειμενικά και πραγματικά αυτό που όντως ισχύει, το καλό κι όμορφο μαζί με το κακό, άσχημο και διεφθαρμένο. Κάποιοι συγγραφείς, Χατζόπουλος, Θεοτόκης, Παρορίτης κ.ά., μεταφέρουν το κέντρο δράσης από την ύπαιθρο στην πόλη κι αρχίζουν να ενδιαφέρονται για ζητήματα κοινωνικού ενδιαφέροντος. Έτσι γεννιέται το κοινωνικό/αστικό ηθογραφικό διήγημα, που ακολουθεί το νατουραλισμό. Αυτός αποτελεί κορύφωση του ρεαλισμού. Οι συγγραφείς αποζητούν την αποτύπωση της πραγματικότητας ίσως και με κυνικό τρόπο, ενώ δίνουν την τροπή που οι ίδιοι θέλουν στην υπόθεση του έργου τους. Συγγραφείς εποχής: Βιζυηνός, Παπαδιαμάντης, Παπαντωνίου, Ξενόπουλος, Δραγούμης, Δέλτα, Καρκαβίτσας, Κρυστάλλης, Κονδυλάκης, Βουτυράς, Χρηστομάνος, Χατζόπουλος, Νιρβάνας, Θεοτόκης …

ΓΕΝΙΕΣ 1910, 1920

Τους ποιητές αυτής της εποχής τους ονομάζουν « ποιητές της παρακμής». Ζώντας μέσα σε τραγικές, έντονες ιστορικές συνθήκες, σε έναν κόσμο που πορευόταν δραματικά μια πορεία αλλαγής και ακολουθώντας λιγότερο ή περισσότερο το καινούργιο κλίμα νεορομαντισμού και νεοσυμβολισμού παρουσιάστηκαν μέσα από το έργο τους απογοητευμένοι, μελαγχολικοί, απαισιόδοξοι, ανικανοποίητοι, συνάμα όμως συγκινητικοί, τρυφεροί, δεικτικοί, ειρωνικοί. Τέτοιοι ποιητές : Κ. Καρυωτάκης, Μαρία Πολυδούρη, Ρώμος Φιλύρας, Γιώργος Αθάνας, Κώστας Ουράνης, Τέλλος Άγρας, Ναπολέων Λαπαθιώτης, Μυρτιώτισσα, κι αργότερα Νίκος Καββαδίας κ. ά.

 

Η Φόνισσα – Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (από τη μαθήτρια Κατερίνα Μπάλα)

Ο Μάγκας – Πηνελόπη Δέλτα (από τη μαθήτρια Αρετή-Μαρία Μακαρίτη)

Ο Μάγκας – Πηνελόπη Δέλτα (από τη μαθήτρια Παναγιώτα Ευθυμίου)

Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου – Πηνελόπη Δέλτα (από τη μαθήτρια Σοφία Μουρτίκα)

Τα ψηλά βουνά – Ζαχαρίας Παπαντωνίου (από το μαθητή Γιώργο Ταξιορχόπουλο)

Τα ψηλά βουνά – Ζαχαρίας Παναντωνίου  (από τη μαθήτρια Χαρά Ραμπαβίλα)

ΓΟΥΤΟΥ ΓΟΥΠΑΤΟΥ – Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (από το μαθητή Δημήτρη Σαλτό)

Η νύχτα με συμφέρει – Νίκος Καρούζος (από τη μαθήτρια Αντιόπη-Μαρία Τσουμπού)

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ – Γρηγόριος Ξενόπουλος (από τη μαθήτρια Όλγα Σπυροπούλου)

ΣΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΒΑΛΤΟΥ – Πηνελόπη Δέλτα (από τη μαθήτρια Μαρία-Μιχαηλία Νικολάου)

Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου – Πηνελόπη Δέλτα (από τη μαθήτρια Ζωή Χρυσανθακοπούλου)

Διηγήματα για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά (Το Χριστόψωμο) – Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (από το μαθητή ΜΠΟΥΡΗ ΘΕΟΔΩΡΟ)

Τα ψηλά βουνά – Ζαχαρίας Παπαντωνίου (από το μαθητή ΧΡΗΣΤΟ ΜΟΥΡΑΤΑΙ)

ΓΟΥΤΟΥ ΓΟΥΠΑΤΟΥ – Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (από τη μαθήτρια Μαρίζα Καραγιάννη)

Ο Μάγκας – Πηνελόπη Δέλτα (από το μαθητή  Ευάγγελο Μυκονιάτη)

Τα ψηλά Βουνά – Ζαχαρίας Παπαντωνίου (από το μαθητή Χρήστο Ραμπαβίλα)

Το αμάρτημα της μητρός μου – Γεώργιος Βιζυηνός (από τη μαθήτρια Ειρήνη Σταμοπούλου)

O Τρελαντώνης – Πηνελόπη Δέλτα (από το μαθητή Άγγελο Πήττα)

Το τρυφερό μαχαίρι του Μάρκο Μπόλε – Θανάσης Τριαρίδης (από το μαθητή Τσάκα Κλάγιντι)